Είναι γεγονός ότι, λόγω της πανδημικής, υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, αλλά και λόγω άστοχων προβλέψεων ή αποτυχημένων επιλογών της κυβέρνησης, οι οικονομικοί δείκτες του 2021 και του 2022 υστερούν. Η σύγκριση με το 2020, μια πρωτόγνωρη χρονιά, χωρίς οικονομική δραστηριότητα στο μεγαλύτερο διάστημά της, είναι μεν βολική για την κυβέρνηση, παραμένει άβολη δε για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις τα οποία ήταν ήδη καταβεβλημένα από την πολύχρονη κρίση εξαιτίας της χρεοκοπίας του 2012, του «κουρέματος» του 2013, του πολύ υψηλού ιδιωτικού δανεισμού – μη εξυπηρετούμενου σε μεγάλο βαθμό – και της κατάρρευσης του Συνεργατισμού.
Κυρίως, όμως, άβολη, αλλά και δυσβάστακτη, είναι η παρούσα κατάσταση, την οποία καλείται να αντιμετωπίσει η κυπριακή κοινωνία λόγω της ακρίβειας, του υψηλού κόστους του διεθνούς εμπορίου, του επίσης υψηλού κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας, της επιμονής της κυβέρνησης Αναστασιάδη και ΔΗΣΥ να αρνείται την εφαρμογή της απόφασης της Βουλής για μείωση στο 9% του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα, της ανικανότητάς της να φέρει φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή μετά από 9 ολόκληρα χρόνια διακυβέρνησης και της απροθυμίας της να αναπτύξει αποτελεσματικά τον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παρόλα αυτά, είναι απολύτως αναγκαίο, η κυβέρνηση να αξιοποιήσει την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να προχωρήσει άμεσα στη μείωση του ΦΠΑ στους ηλιακούς συλλέκτες, είτε για ηλεκτροπαραγωγή, είτε για θέρμανση νερού, όπως άλλωστε προνοείται στην εν λόγω απόφαση και, επιπρόσθετα, να αυξήσει την κρατική χορηγία για τέτοιου είδους οικιακές επενδύσεις, όπως πρότεινε το Δημοκρατικό Κόμμα στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων για τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022.
Σε κάθε περίπτωση και πέρα από τους δείκτες και τα δημοσιονομικά δεδομένα, είναι διάχυτη, σε ολόκληρη την κυπριακή κοινωνία, η αίσθηση ότι ο τόπος μας διανύει την πιο παρακμιακή περίοδο από την ίδρυση του κράτους. Γράφω «παρακμιακή» και όχι «δύσκολη», ή «κρίσιμη», ή «αντίξοη», ή «επικίνδυνη», ακριβώς γιατί αυτοί οι χαρακτηρισμοί παραπέμπουν σε εξωγενείς αιτίες. Όμως, η περίοδος την οποία διανύουμε τώρα κρίνεται ως παρακμιακή, ακριβώς γιατί όλα τα αρνητικά στοιχεία που την περιγράφουν είναι εσωτερικοί παράγοντες, εγχώριες αδυναμίες και παθογένειες. Έννοιες όπως διαπλοκή, διαφθορά, αναξιοκρατία, αδιαφάνεια, ατομικισμός, επιδειξιμανία, κοροϊδία, λαϊκισμός, διχόνοια, κυκλώματα, υπονόμευση των θεσμών, υποτίμηση της νοημοσύνης του κόσμου, αδιαφορία και εξαπάτηση είναι μόνο μερικές από τις έννοιες που κατακλύζουν όλο και περισσότερο την κυπριακή καθημερινότητα, προκαλώντας απογοήτευση, λύπη, αλλά και αγωνία στη συντριπτική πλειονότητα του κυπριακού λαού.
Η διαπίστωση δεν τίθεται με αντιπολιτευτική διάθεση, ούτε έχει στενή πολιτική διάσταση. Είναι πολύ πιο ευρεία και καθολική και, κυρίως, πλήττει το ηθικό και την αυτοπεποίθηση όλων. Είτε θα αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα, είτε η κατάσταση δεν θα αναστραφεί ποτέ. Είτε θα ανασύρουμε στην επιφάνεια και θα αναδείξουμε αγνές αρετές και πανανθρώπινες αξίες, είτε θα συνεχίσουμε να βολοδέρνουμε ανάμεσα σε παρακμιακά στοιχεία και καταστάσεις. Είτε θα συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και το κοινό καλό, είτε θα παρασυρθούμε σε μικρότητες και επίρριψη ευθυνών. Όπως ανέφερα και στο κλείσιμο της ομιλίας μου προχτές, στο πλαίσιο της συζήτησης για τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022, είτε θα τελειώσουμε την παρακμή, είτε θα μας αποτελειώσει αυτή. Ας πετύχουμε το πρώτο.
