Είναι διάχυτη, σε ολόκληρη την κοινωνία, η αίσθηση ότι ο τόπος μας άγει την πιο παρακμιακή περίοδο από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χρησιμοποιώ τον όρο «παρακμιακή» και όχι «δύσκολη», ή «κρίσιμη», ή «αντίξοη», ή «επικίνδυνη», ακριβώς γιατί αυτοί οι χαρακτηρισμοί παραπέμπουν σε εξωγενείς αιτίες. Για παράδειγμα, δύσκολη, κρίσιμη, αντίξοη και επικίνδυνη ήταν η περίοδος της τουρκικής ανταρσίας, το 1963-1964, ή η περίοδος του προδοτικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, το 1974, ή η περίοδος της ανακήρυξης του ψευδοκράτους, το 1983, ή η περίοδος του Σχεδίου Ανάν, το 2002-2004, ή η περίοδος της χρεοκοπίας και του «κουρέματος», το 2013, ή, τέλος, η πρώτη περίοδος της πανδημίας του Κορονοϊού, στις αρχές του 2020. Όλες αυτές οι περίοδοι είχαν ως αιτίες τους εξωγενείς παράγοντες: η Τουρκία και οι σχεδιασμοί της για την Κύπρο που βασανίζουν το νησί μας εδώ και δεκαετίες, η Χούντα των Αθηνών που πρόδωσε την πατρίδα μας με τη βοήθεια των υπερδυνάμεων που την στήριζαν, η Βρετανική διπλωματία που επινόησε και εκπόνησε το Σχέδιο Ανάν των Ηνωμένων Εθνών, οι αυστηροί δημοσιονομικοί κανόνες και οι μονομερείς αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Eurogroup που άλλαξαν την κυπριακή Οικονομία σε μία νύχτα και ένας μικροσκοπικός ιός που διέλυσε στην κυριολεξία τον παγκόσμιο τρόπο ζωής και λειτουργίας, είναι, όλοι, εξωτερικοί παράγοντες, οι οποίοι δρούσαν με δικό τους αυτόβουλο τρόπο, ανεξαρτήτως αν κάποιοι αξιοποίησαν αφορμές που δώσαμε εμείς, ως Κύπρος.

Αντίθετα, όμως, η περίοδος την οποία άγουμε τώρα, χαρακτηρίζεται ως παρακμιακή γιατί, ακριβώς, όλα τα αρνητικά στοιχεία που την περιγράφουν και την χαρακτηρίζουν είναι ενδογενείς παράγοντες, εγχώριες αδυναμίες και παθογένειες που οφείλονται σε ντόπιους: Διαπλοκή, διαφθορά, αναξιοκρατία, αδιαφάνεια, διχόνοια, υπονόμευση των θεσμών, ατομικισμός, επιδειξιμανία, κοροϊδία, λαϊκισμός, κυκλώματα, υποτίμηση της νοημοσύνης του κόσμου, αδιαφορία και εξαπάτηση είναι μερικές από τις έννοιες που κατακλύζουν όλο και περισσότερο την κυπριακή ειδησεογραφία και καθημερινότητα και προκαλούν, αναμφίβολα, θλίψη, απογοήτευση και αγωνία στην συντριπτική πλειονότητα του κυπριακού λαού, που ξέρει ότι δεν πρέπει να είναι τέτοια η κατάσταση και σίγουρα δεν θέλει να είναι τέτοια η κατάσταση.

Το ζήτημα δεν τίθεται με αντιπολιτευτική διάθεση, ούτε έχει στενή πολιτική διάσταση. Είναι πολύ πιο ευρύ και καθολικό. Άλλωστε, είναι πολλά που λέγονται και γράφονται καθημερινώς και δεν χρειαζόταν ένα ακόμα άρθρο… Ο κάθε ένας και η κάθε μία, μέσα του και μέσα της, γνωρίζει αν και σε ποιο βαθμό ανέχτηκε, ενεθάρρυνε, ή και επιβράβευσε όσα αρνητικά στοιχεία κυριαρχούν, πρωτόγνωρα, στην κυπριακή κοινωνία και ενοχλούν, όσο ποτέ προηγουμένως. 

Το ζήτημα τίθεται ως μια διαπίστωση, που είτε την παραδέχεται κανείς είτε όχι, είναι διάχυτη και πλήττει το ηθικό και την αυτοπεποίθηση κάθε Κύπριας και κάθε Κύπριου. Με άλλα λόγια, η Κύπρος, ως πολιτεία, ως κοινωνία, ως χώρα, βρίσκεται σε οριακό σημείο: Είτε θα αναγνωρίσουμε όλες και όλοι ότι υπάρχει πρόβλημα, είτε η κατάσταση δεν θα αναστραφεί εύκολα ποτέ. Είτε θα ανασύρουμε στην επιφάνεια και θα αναδείξουμε μεγάλες αρετές και πανανθρώπινες αξίες – πολλές από τις οποίες πηγάζουν και μέσα από τον ελληνικό πολιτισμό που τόσο θαυμάζουμε και τόσο αγαπάμε ως κυπριακός Ελληνισμός – είτε θα συνεχίσουμε να ταλανιζόμαστε σε παρακμιακά στοιχεία και καταστάσεις. Είτε θα συνειδητοποιήσουμε, όλες και όλοι, ότι οφείλουμε να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και το κοινό καλό, είτε θα παρασυρθούμε στη δίνη των μικροτήτων και της επίρριψης ευθυνών. Είτε θα τελειώσει η παρακμή, είτε θα μας τελειώσει αυτή.