Η διαχείριση και αξιοποίηση του προσωπικού αρχείου του Τάσσου Παπαδόπουλου, προς όφελος των μελλοντικών γενεών, είναι ουσιαστικά ο λόγος ίδρυσης και ύπαρξης του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος. Σε προσωπικό επίπεδο ήταν και είναι για μένα ένα έργο ζωής. Μια ενσυνείδητη υποχρέωση και ένα αυτονόητο καθήκον, όχι μόνο έναντι ενός εθνικού, πολιτικού ηγέτη, ο οποίος ταύτισε τη ζωή του με την ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνέδεσε το όνομά του με τα σημαντικότερα γεγονότα της πατρίδας μας των τελευταίων έξι δεκαετιών, αλλά και έναντι ενός ανθρώπου, με τον οποίο είχα την τιμή και το προνόμιο να συνεργάζομαι, σε καθημερινή βάση, τα οχτώ τελευταία – κορυφαία από πολιτικής άποψης – χρόνια της ζωής του.
Η 31η Μαρτίου 2021 έχει καταγραφεί στην εντεκάχρονη Ιστορία του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος ως η σημαντικότερη ημέρα από την ίδρυσή του. Είναι η ημέρα κυκλοφορίας και διάθεσης στο κοινό του τετράτομου έργου Τάσσος Παπαδόπουλος – Αρχείο, που αποτελεί το πρώτο μεγάλο και καθοριστικό βήμα στην πορεία αξιοποίησης του μεγαλύτερου, ίσως, πολιτικού αρχείου στον τόπο μας.
Το έργο αυτό συνθέτει μια πρώτη εισαγωγή στο ογκώδες προσωπικό αρχείο του Τάσσου Παπαδόπουλο, τόσο για τους εξειδικευμένους μελετητές, όσο και για το ευρύ αναγνωστικό κοινό, αλλά και ένα σημαντικό ορόσημο στην κυπριακή ιστοριογραφία και στην ουσιαστική διαφύλαξη και ανάδειξη προσωπικών πολιτικών αρχείων.
Δίκαιος έπαινος για την έκδοση αυτή, καθώς και για την σχολαστική εργασία που προηγήθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια, αξίζει στον Επιστημονικό Διευθυντή και Γενικό Επιμελητή του όλου έργου, Πέτρο Παπαπολυβίου και στους επιμελητές των τεσσάρων τόμων, Χαράλαμπο Α. Αλεξάνδρου, Λυκούργο Κουρκουβέλα, Μιχάλη Κοντό και Γιώργο Κέντα, καθώς και στις λειτουργούς διαχείρισης ιστορικών αρχείων του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος, Άντρη Προδρόμου, Ηλιάνα Ζήνωνος και Μήνα Κουμανταρή.
Είναι δύσκολο να επιχειρήσει κανείς, μέσα από ένα άρθρο μερικών εκατοντάδων λέξεων, να περιγράψει την ιστορική αξία των εγγράφων που έχουν επιλεγεί για δημοσίευση σε αυτό το πρώτο ανθολόγιο του συνολικού αρχείου, το οποίο έχει ψηφιοποιηθεί και τεκμηριωθεί με σκοπό τη συνεχή αξιοποίησή του στα χρόνια που ακολουθούν. Είναι όμως εύκολο να αντιληφθεί κανείς την αξία κάθε αρχείου στην ιστορική έρευνα. Άλλωστε, «verba volant, scripta manent», δηλαδή, «τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν». Και είναι γεγονός ότι η γνωστή αυτή λατινική ρήση περιγράφει, σε συντομία και με ακρίβεια, τη σημασία της ύπαρξης εγγράφων, σε όλες ανεξαιρέτως τις πτυχές της ζωής και της ιστορίας των ανθρώπων. Και είναι προφανές πως τα έγγραφα, και γενικώς τα αρχεία, είναι άκρως απαραίτητα και χρήσιμα για τις επιστήμες και την έρευνα. Ειδικά, μάλιστα, για επιστήμες όπως η Ιστορία, οι Διεθνείς Σχέσεις και οι Πολιτικές Επιστήμες, τα αρχεία συνθέτουν ουσιαστικά ολόκληρο το ερευνητικό τους περιβάλλον, καθώς κάθε έγγραφο, ανεξαρτήτως τύπου, μεγέθους, ή ηλικίας, μπορεί να είναι πρωτότυπη πηγή κάποιας πληροφορίας για οποιονδήποτε αναγνώστη ή ερευνητή, για όσα χρόνια υπάρχει.
Χάρη στη σχολαστικότητα, τη μεθοδικότητα και την επιμονή του Τάσσου Παπαδόπουλου στον γραπτό λόγο και στην τήρηση προσωπικού αρχείου, οι αναγνώστες και ερευνητές του σήμερα, αλλά και των μελλοντικών γενεών για πάντα, έχουν και θα έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν τις απόψεις του ιδίου, καθώς και πολλών άλλων προσώπων με τα οποία συνεργάστηκε διαχρονικά, αλλά και να αντλήσουν πληροφορίες για σειρά γεγονότων και θεμάτων της σύγχρονης Ιστορίας της Κύπρου.
«Σε καλώ να υπερασπιστείς το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και την Ιστορία σου», είχε πει ο Τάσσος Παπαδόπουλος τέτοιες μέρες το 2004. Και να που ξαναδίνει ο ίδιος το παράδειγμα και συμβάλλει στην υπεράσπιση της Ιστορίας της πατρίδας μας, ακόμα και μετά θάνατον…
